به نقل از «جماران»

سه راهکار مهم امام عسکری (ع) در برابر فشارهای روحی و روانی

تاریخ انتشار: ۱۲ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۳۲۱۷۲

پایگاه خبری جماران، حجت الاسلام هادی سروش در یادداشتی نوشت:

درباره "فشارهای روانی"

احساس تنهایی و بی‌پناهی، و اضطراب از آینده، مانند؛ ترس عدم موفقیت در شئون گوناگون زندگی مثل تحصیل، شغل، ازدواج و زندگی مشترک و نیز چگونگی وضعیت تحصیل فرزندان و آینده آنان و ... از اموری که با استرس شروع می‌شود به فشار روانی می‌رسد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

  راه سیطره بر فشارهای روانی

 

در کنار برخی از معالجات روانپزشکی که منکر آن نیستیم گرچه بیشتر موقت بوده و همراه با برخی بیماری‌های دیگر می‌شود، می‌توان به شاخه "دین و مذهب" که مورد تأیید دانشمندان غیرمذهبی جهان قرار دارد، پناه برد.

برای ما مسلمان که در کتاب آسمانی‌مان بدان تصریح و ترغیب شده و آن "ذکر خدا" است؛

《الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ﴿رعد ۲۸﴾.

کسانی که ایمان آوردند و دل‌هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد آگاه باش که با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد ...》

 

مطمئناً نشستن و ذکری را با تسبیح گفتن نمی‌تواند برای خیلی از آدمیان ایجاد طمأنینه کند. پس باید از کلمه "ذکر" چیز مهم‌تری باشد که ذکر زبانی یکی از شاخه آن خواهد بود و آن "توجه" است که برخاسته از درون آدمی به خداست.

 

مفسر بزرگ سنی مسلک جناب فخر رازی چنین معنا می‌کند :

ذکر؛ "توجه" به حضرت الالهیه است و این توجه باعث قبول آثاری می‌شود که از ناحیه ربوبی به انسان می‌رسد؛ عبارت او چنین است؛ اذا توجه القلب الی مطالعة الحضرة الالهیه حصل فیه انوارالصمدیة و الاضواءالالهیه.." [تفسیرمفاتح الغیب۴۹/۱۹]

 

این "توجه" را علامه طباطبایی به زیبایی معنا نموده است و می‌نویسد؛

توجه، با انابه به درگاه او حاصل می‌شود و انسان را آماده هدایت الهیه می‌کند و به این حقیقت دست پیدا می‌کند که؛ جانش در امنیت کسی است که او را پذیرفته و اوست که تنها سبب رسیدن به آرامش چرا که زمام تمام امور هستی فقط به دست توانای اوست اضافه بر اینکه اوست که اداره امور بنده مؤمن خود را به عُهده دارد؛ والله سبحانه هوالسبب الوحید الذی بیده زمام الخیر و الیه یرجع الامر کله وهوالقاهرفوق عباده والفعال لمایرید وهو ولی عباده المومنین. [المیزان۳۵۳/۱۱]

 

 

اهل‌بیت (ع) ذکر الهی‌اند و مایه آرامش خاطر

 

در قرآن از پیامبر (ص) به‌عنوان "ذکر" نام‌برده‌شده: 《قَدْأَنْزَلَ اللَّهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رسولاً》 (طلاق/۱۱) 

یکی از والاترین مصادیق "ذکر خدا" اهل‌بیت (ع) و توجه به آن ذوات مقدسه است.

در بیان امام صادق (ع) ؛ ائمه اطهار به‌عنوان "ذکر" معرفی شده‌اند. [تفسیرقمی۳۶۵/۱]

 

 

آموزه‌های امام عسکری برای دستیابی به "آرامش" ؛ 

 

در مرحله اول توجه به این نکته مهم است که؛ خود امام عسکری (ع) در زمانی زیست می‌کند که انواع فشارهای روانی به ایشان و شیعیانشان حمله‌ور شد.

 

ملاحظه دو مورد ذیل در شناخت زمان امام عسکری، مفید است؛

 

نامه امام عسکری (ع) به پدر صدوق :

"..تو را به صبر و پایداری و انتظار فرج توصیه می‌کنم، زیرا پیامبر (ص) فرمود: «بهترین کارهای امت من، انتظار فرج است». شیعیان ما همواره در غم و اندوه به سر می‌برند تا فرزندم ظهور کند..

علیک بالصّبر و انتظار الفرج فانّ النّبی (ص) قال: افضل اعمال امّتی انتظار الفرج، و لا تزال شیعتنا فی حزن حتّی یظهر ولدی.."

 

مورد دیگر؛

یکی از شیعیان گوید: در شهر سامرا در روزی که قرار بود امام عسکری (ع) به بیرون از منزل تشریف بیاورد، به‌اتفاق عده‌ای از شیعیان برای ملاقات آن حضرت در بیرون منزلش به انتظار ایستادیم. در آن حال نامه‌ای از امام (ع) دریافتیم که آن حضرت نوشته بود: کسی در این شرائط به من سلام نکند و با دست خود به من اشاره ننماید و حتی کوچک‌ترین اشاره‌ای نکند، برای اینکه امنیت جانی ندارید؛ - الا لایسلمن علی احد و لا یشیر الی بیده و لایومی فانکم لاتؤمنون علی انفسکم! " (الخرائج/۴۲۹)

 

 

سه راهکار مهم؛

از معارفی از امام عسکری به دست ما رسیده است می‌توانیم در زمینه آرامش خاطر و طمآنیه نفس بهره‌مند شویم. 

 

 

راهکار نخست؛ ژرف‌اندیشی معرفتی

 

برای آرامش و ثبات در دنیا پرتلاطم باید به نگاه معرفتی خود تعمیق بخشدیم؛ 

 

خوش‌گمانی و حُسن ظن؛

معمرسنبسی گوید؛ امام عسکری (ع) فرمود:

"گمانت را نیکو کن اگرچه به سنگی که خداوند سرّش را در آن سنگ می‌افکند و بهرۀ خود را از آن سنگ دریاب، پس گفتم: ای فرزند رسول خدا اگرچه به سنگی؟ حضرت فرمود: آیا به حجرالاسود نگاه نمی‌کنی؟ احسن ظنّک و لو بحجر یطرح الله فیه سّره،  فتناول نصیبک منه، فقلت یا ابن رسول الله و لو بحجر؟ فقال  علیه السلام: الا تنظر الی حجر الاسود". [فرهنگ جامع سخنان امام/۳۹۸ ازمجموعه شهیداول]

 

نگاه به جنبه‌های مثبت در انبوه سختی‌ها؛ 

إمام عسکری فرمود: "هیچ گرفتاری و بلایی نیست مگر آن که نعمتی از خداوند آن را در میان گرفته است؛ - ما مِن بَلِیّةٍ إلاّ و للّه ِ فی‌ها نِعمَةٌ تُحیطُ بِها." [تحف العقول/۳۲۸]

 

 

راهکار دوم؛ 

 

صبر و اعتماد به خدا

 

امام عسکری (ع): تا جایی که می‌توانی تحمّل کنی دست نیاز دراز مکن؛ زیرا هر روز، روزی تازه‌ای دارد. بدان که پافشاری در درخواست، هیبت آدمی را می‌برد، و رنج به بار می‌آورد؛ پس، صبر کن تا خداوند دَری به رویت بگشاید که به‌راحتی از آن وارد شوی که چه نزدیک است احسان، به آدم اندوهناک، پس، برای چیدن میوه‌های نارس شتاب مکن که به‌موقع آنها را خواهی چید . بدان، آن که تو را تدبیر می‌کند، بهتر می‌داند که چه وقت، بیشتر مناسب حال توست، پس در همه کارهایت به انتخاب او اعتماد کن، تا حال و روزت سامان گیرد؛ - اِدفَعِ المَسألَةَ ما وَجَدتَ التَّحَمُّلَ یُمکِنُکَ فإنّ لِکُلِّ یَومٍ رِزقا جدیداً، و اعلَمْ أنّ الإلحاحَ فی المَطالِبِ یَسلُبُ البَهاءَ، و یُورِثُ التَّعَبَ و العَناءَ، فاصبِرْ حتّی یَفتَحَ اللّه ُ لکک بابا یَسهُلُ الدُّخولُ فیهِ.." [عدة الداعی/۱۲۴]

 

 

توجه به "توازن و عقلانیت" در رفتار

 

امام عسکری(ع) فرمود:

"پارساترین مردم کسانی هستند در برابر شبهات توقف می‌کنند؛ - اورع الناس من وقف عند الشبهة" [اعلام الدین/۳۱۴]  

آدمی باید برای آرامش خاطر وقتی به یک عملی می‌رسد که شبهه‌ناک است، یعنی نمی‌داند باطل است یا صحیح، حرام است یا حلال، مفید است یا مضرّ؛ متوقف شود و دست به آن نبرد.

 

امام حسن عسکری (ع) می‌فرماید: 

شخصی که کینه‌توز است کمترین آرامش را دارد؛ - أَقَلُّ النَّاسِ رَاحَةً الْحَقُودُ[تحف/۳۶۷]

 

عدم ایجاد توقع در خود و نسبت اتهام از سوی دیگران

 

امام حسن عسکری (ع) فرموده‌اند:

"هر کس فرد غیر مستحقی را مدح کند، در مقام متهم ایستاده است؛ - مَنْ مَدَحَ غَیْرَ الْمُسْتَحِقِ فَقَدْ قَامَ مَقَامَ الْمُتَّهَمِ." [اعلام الدین/۳۱۳]

 

 

راهکار سوم؛ توسل و توجه به اهل‌بیت (ع)

 

کسی می‌گوید: از زندان نامه‌ای مخفیانه به امام عسکری نوشتم و از ادامه زندان اظهار خستگی کردم. نامه رسید و پاسخ فرمود؛ ظهر نمازت را در منزل می‌خوانی ... و همین شد . دیدم شرایط مالی خوبی ندارم خواستم نامه دیگری بنویسم؛ ولی حیا کردم. نامه‌ای از امام عسکری با مقداری پول آمد که مرقوم فرمودند :"وقتی حاجتی داری از ما مخفی مکن؛ - إذاکانت لک حاجة فلاتستحی و لاتحتشم واطلبها تأتک علی ماتحب إن شاء الله" [ارشادمفید/۳۴۲]

 

امام عسکری (ع): ما پناهگاهی هستیم برای کسی که به ما پناه آورَد و نوری هستیم برای آن که از ما پرتو طلبد و موجب مصونیت کسی هستیم که از ما پناه جوید. هر که ما را دوست بدارد در مراتب بالا با ما خواهد بود و هر که از راه ما کج گردد به‌سوی آتش ره خواهد برد؛ - نَحنُ کَهفٌ لِمَنِ التَجَأَ إلَینا، ونورٌ لِمَنِ استَضاءَ بِنا، وعِصمَةٌ لِمَنِ اعتَصَمَ بِنا، مَن أحَبَّنا کانَ مَعَنا فِی السَّنامِ الأَعلی، ومَنِ انحَرَفَ عَنّا فَإِلَى النّارِ.   [مناقب۴۳۵/۴]

 

 

منبع: جماران

کلیدواژه: افغانستان سهام عدالت لیگ برتر لیگ قهرمانان مقدماتی جام جهانی واردات خودرو ویروس کرونا امام صادق روحی و روانی زندگی مشترک زیبایی طلاق افغانستان سهام عدالت لیگ برتر لیگ قهرمانان مقدماتی جام جهانی واردات خودرو ویروس کرونا امام عسکری امام ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۳۲۱۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی برابر با زیارت امام حسین (ع) است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی درمورد عظمت زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی رحمت الله علیه بیان کرد: مهم‏ترین نشانه عظمت معنوى و مقامات باطنى حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه، برابرى فضیلت زیارت مزار آن بزرگوار، با فضیلت زیارت سیّد الشهدا است.

شیخ المحدّثین، صدوق؛ از محمّد بن یحیى عطّار - که یکى از اهالى رى است - این‌گونه نقل کرده است که خدمت امام هادى علیه السلام رسیدم. ایشان فرمودند: «کجا بودى؟».

گفتم: حسین بن على علیه السلام را زیارت کردم. امام هادى علیه السلام فرمودند:

«أما إنَّک لَوزُرتَ قَبرَ عَبدِ العَظیمِ عِندَکُم کُنتَ کَمَن زارَ الحُسَینَ بنَ عَلِىٍّ.» «بدان که اگر قبر عبد العظیم را در شهر خودتان زیارت کنى، مانند کسى هستى که حسین بن على را زیارت کرده باشد.»

معنای برابرى زیارت حضرت عبد العظیم حسنی (ع) با زیارت حرم حضرت سید الشهدا (ع)

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: مسئله این است که آیا بر اساس حدیثِ یاد شده، زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه به طور مطلق مى‏تواند جایگزین زیارت امام حسین علیه السلام شود و یا در شرایط خاصى، از چنین فضیلتى برخوردار است؟ 

بى‏‌تردید، مقصود امام هادى علیه السلام در حدیث یاد شده، این نیست که از فضایل زیارت امام حسین علیه السلام بکاهند و یا در بیان فضیلت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه مبالغه نمایند.

بنابراین، در پاسخ به سؤالى که مطرح شد، مى‏توان گفت: برابرى فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه و امام حسین علیه السلام مقید است به فضاى سیاسى ویژه‏اى که پیروان اهل بیت علیه السلام در آن مقطع تاریخى زندگى مى‏کردند. زیرا زمانى بود که اختناق شدیدى جهان اسلام را فرا گرفته بود و جامعه تشیّع در دوران زمامدارى افرادى مانند: متوکّل، مُعتَز و معتمد عباسى، سخت‏ترین دوران‏هاى تاریخىِ خود را سپرى مى‏‌کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی گفت: در چنین شرایطى، امام هادى علیه السلام به منظور پیشگیرى از خطرهایى که از طرف حکومت‏هاى وقت، شیعیان را تهدید مى‏کرد، فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام را با زیارت امام حسین علیه السلام برابر دانسته اند. به تعبیرى روشن‏تر، زیارت حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام براى کسانى که آمادگى خطرپذیرى براى زیارت امام حسین علیه السلام را داشته باشند، پاداشى معادل زیارت آن حضرت علیه‌السلام را دارد و حرم حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام شعبه‏اى از حرم سید الشهدا علیه السلام است و این خود، فضیلتى بزرگ و حاکى از جایگاه بلند حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه نزد اهل بیت علیه السلام و عظمت معنوى ایشان است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: برابرى فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه با زیارت سید و سالار شهیدان علیه السلام هر چند در شرایط ویژه، بى‏تردید بدون حکمت نیست و شاید نتوان به حکمت آن پى برد؛ لیکن راز و رمز این فضیلت بزرگ را باید در شخصیت علمى، عملى و جهادى آن بزرگوار، جستجو کرد.

در میان امامزادگان، شخصیت‏هاى بزرگى وجود دارند؛ امّا در باره هیچ یک از آنها نقل نشده و حداقل به ما نرسیده است که زیارتش با زیارت حضرت سید الشهدا علیه السلام برابرى کند.

عرضه دین بر امام هادی علیه‌السلام 

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی اظهار کرد: این احادیث بیانگر عظمت والای حضرت عبدالعظیم حسنی رحمت الله علیه است ولی نکته‌ای که در زندگی ایشان بسیار جای تأمل و دقت نظر دارد این است که روزی این «امام زاده مجتهد محدث کبیر» به محضر امام هادى علیه وآله رسید. 

وقتى نگاه ایشان افتاد، فرمودنذ: «مَرحَباً بِکَ یا أبَا القاسِمِ! أنتَ وَلِیُّنا حَقّاً» «خوش آمدى، اى ابوالقاسم! تو حقیقتاً دوست ما هستى».

گفتم: اى پسر رسول خدا! مایلم دینم را به شما عرضه کنم، اگر مورد پسند بود، بر آن ثابت باشم تا خداوند عزوجل را ملاقات کنم.

امام علیه السلام فرمودند: «اى ابو القاسم، عرضه کن»؛ و بعد حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام همچون طفلی که به مکتب رفته باشند به محضر امام علیه السلام نشستند و به عقاید خویش درباره اصول و فروع دین پرداختند. 

گفتارش که تمام شد. در این هنگام، امام هادى علیه السلام فرمودند «اى ابوالقاسم! به خدا سوگند، این [عقاید]، دین خداست که آن را براى بندگانش برگزیده است. پس بر آن، ثابت قدم باشید.

خداوند، تو را بر عقیده ثابت در زندگى دنیا و آخرت پایدار بدارند!». 

به کارشناس دینی مراجعه کنیم

این کارشناس مذهبی یادآور شد: ‏ این کار یعنى مراجعه به کارشناسان دین که ریشه قرآنى دارد. 

خداوند متعال در دو آیه، مردم را به آنان ارجاع فرموده اند: «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ؛» «اگر نمى‏دانید، از آگاهان بپرسید.»

حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه از نظر علمى، یکى از بزرگ‏ترین محدّثان و فقها بوده و از نظر سنّى، تقریباً دو برابر امام هادی علیه‌السلام سن داشته اند. اما می‌خواهند به ما بیاموزند که‌ای انسان به علم خود و به اصطلاح، به چند کلمه مغرور نشو. لذا، شایسته است وقتى انسان دیندار به محضر دین‏شناس بالاتر از خود مى‏رسد، براى تأیید و یا تکمیل معارف دینى خود اقدام نماید.

این بهره‏‌گیرى از نظریه کارشناسان دینى، زمینه‏ساز ثبات و پایدارى انسان در دیندارى است.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت